Η COP26 και η ανάγκη να ασκηθεί πίεση στην Ευρώπη να προχωρήσει στην ενεργειακή μετάβαση

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η COP26 ήταν μια συλλογή ετερογενών πραγμάτων. Μια συμφωνία σταδιακής κατάργησης του άνθρακα, στην οποία όμως δεν συμμετέχουν οι μεγαλύτεροι χρήστες άνθρακα στον κόσμο, είναι ένα παράδειγμα της πρόκλησης που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Πώς θα πιέσουμε δηλαδή κάθε οικονομία στον κόσμο να μειώσει τις εκπομπές της προκειμένου να επιτευχθεί ο συλλογικός στόχος του 1,5°C;

Επιπλέον, η σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων χωρίς συντονισμένη προσπάθεια για την αντικατάσταση αυτών των πηγών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καθαρές εναλλακτικές λύσεις και ένα κατάλληλο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, θα αυξήσει απλώς τις τιμές της ενέργειας, το οποίο βιώνουν τον τελευταίο καιρό οι καταναλωτές στις ευρωπαϊκές χώρες που εξαρτώνται από το φυσικό αέριο.

Το θετικό είναι ότι η COP26 περιελάμβανε αρκετές εξελίξεις με στόχο τη διευκόλυνση της μετάβασης σε καθαρότερα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας. Για παράδειγμα, περισσότεροι από 40 παγκόσμιοι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένων των αρχηγών των ΗΠΑ, της Ινδίας, των κρατών μελών της ΕΕ και της Κίνας, υπέγραψαν ένα θεματολόγιο σημαντικών αλλαγών. Σύμφωνα με το θεματολόγιο αυτό, οι χώρες και οι επιχειρήσεις θα συντονίζουν και θα ενισχύουν τη δράση τους για το κλίμα κάθε χρόνο ώστε να «κλιμακώσουν και να επιταχύνουν δραματικά» την ανάπτυξη και την υλοποίηση καθαρών τεχνολογιών και να μειώσουν το κόστος εντός της τρέχουσας δεκαετίας.

Ένα άλλο πολλά υποσχόμενο αποτέλεσμα αφορά την πρωτοβουλία Green Grids – One Sun One World One Grid (GGI-OSOWOG) που αποσκοπεί να αξιοποιήσει πλήρως το δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως, μέσω της μεγαλύτερης διασύνδεσης των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας για τη μεταφορά της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σε περιοχές που την έχουν ανάγκη.

Η κλιματική αλλαγή ήρθε για να μείνει

Εάν κάτι έγινε σαφές κατά τη διάρκεια της COP26 είναι ότι το 2021 πρέπει να είναι η χρονιά που η κλιματική αλλαγή θα ληφθεί σοβαρά υπόψη, επειδή γίνεται πλέον αισθητός ο αντίκτυπός της σε όλο τον κόσμο. Και είναι έντονα αισθητός σε περιοχές τόσο διαφορετικές όπως η Μεσόγειος, η Ρωσία και οι ΗΠΑ που επλήγησαν από έναν από τους χειρότερους καύσωνες που έχουν καταγραφεί ποτέ, ο οποίος προκάλεσε καταστροφικές πυρκαγιές.

Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, όπου βρίσκεται το εργοστάσιο παραγωγής, το εργοστάσιο ανακύκλωσης και τα κεντρικά γραφεία της Sunlight, από τις αρχές Ιουλίου έως τον Αύγουστο μαίνονταν πυρκαγιές σε ολόκληρη τη χώρα, από τον βορρά έως τον νότο, σε νησιά και στην ενδοχώρα, από τις περιφέρειες μέχρι την πρωτεύουσα.

Στη Sunlight γίναμε δυστυχώς μάρτυρες τέτοιων γεγονότων από πρώτο χέρι, όταν ξέσπασε μια τέτοια πυρκαγιά ούτε ένα χιλιόμετρο από τα γραφεία μας στα βόρεια προάστια της Αθήνας. Εμείς ήμασταν τυχεροί. Δεν κινδύνεψε κανένας μας και δεν σημειώθηκαν ζημιές σε περιουσιακά στοιχεία ή υποδομές. Άλλοι όμως δεν ήταν. Χιλιάδες σπίτια και μέσα διαβίωσης καταστράφηκαν με αποτέλεσμα να υπάρξουν μαζικές εκκενώσεις, ενώ ισοπεδώθηκαν πολύτιμα οικοσυστήματα.

Έκθεση της IPCC

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), οι ανθρώπινες ενέργειες εξακολουθούν να έχουν τη δύναμη να καθορίσουν τη μελλοντική πορεία του κλίματος μέσω «ισχυρών, ταχέων και διαρκών μειώσεων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (...) προκειμένου να επιτευχθούν καθαρές μηδενικές εκπομπές CO2».

Η έκθεση της Ομάδας Εργασίας Ι με τίτλο «Climate Change 2021: the Physical Science Basis», είναι το πρώτο τμήμα της Έκτης Έκθεσης Αξιολόγησης (AR6) της IPCC, που θα ολοκληρωθεί το 2022. Και αναφέρει ότι τα επόμενα 20 χρόνια η παγκόσμια θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί τουλάχιστον κατά 1,5°C. Η έκθεση περιγράφει επίσης τα πιθανά σενάρια που μπορεί να συμβούν στο μέλλον, εκτός εάν επιτευχθούν μεγάλες μειώσεις στις εκπομπές CO2 και σε άλλες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τις επόμενες δεκαετίες.

Ως μια επιχείρηση που βρίσκεται σε μια περιοχή του κόσμου η οποία είναι ευάλωτη σε ακραία καιρικά φαινόμενα, η εμπειρία που αποκομίσαμε αυτό το καλοκαίρι μας δίδαξε δύο πράγματα, όπως επισημαίνονται από την έκθεση της IPCC:

• Πολλές αλλαγές στο κλιματικό σύστημα εντείνονται επειδή συνδέονται άμεσα με την υπερθέρμανση του πλανήτη. Τέτοιες αλλαγές είναι οι αυξήσεις στη συχνότητα και την ένταση των ακραίων καυσώνων, των θαλάσσιων καυσώνων και των έντονων βροχοπτώσεων, των αγροτικών και οικολογικών ξηρασιών σε ορισμένες περιοχές, των έντονων τροπικών κυκλώνων, καθώς και οι μειώσεις του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής, της χιονοκάλυψης και των μόνιμα παγωμένων εδαφών.

• Η συνεχιζόμενη υπερθέρμανση του πλανήτη προβλέπεται να εντείνει περαιτέρω τον παγκόσμιο κύκλο του νερού, καθώς και τη μεταβλητότητά του, τις παγκόσμιες βροχοπτώσεις των μουσώνων και την ένταση της υγρασίας και της ξηρασίας.

Κώδωνας κινδύνου και ανάγκη ανάληψης δράσης

Η αξιολόγηση της IPCC βασίζεται σε βελτιωμένα σύνολα δεδομένων παρατήρησης της ιστορικής υπερθέρμανσης του πλανήτη, καθώς και στην πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην επιστημονική κατανόηση της απόκρισης του κλιματικού συστήματος στις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η έκθεση προειδοποιεί επίσης ότι αν δεν υπάρξουν άμεσες, γρήγορες και μεγάλης κλίμακας μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη κοντά στους 1,5°C ή ακόμα και στους 2°C θα είναι ανέφικτος.

Η συμπρόεδρος της Ομάδας Εργασίας I της IPCC, Valerie Masson-Delmotte, περιγράφει την έκθεση ως έναν «κώδωνα κινδύνου» και σημειώνει ότι το έργο της Ομάδας δίνει μια πολύ σαφέστερη εικόνα του παρελθόντος, του παρόντος και του μελλοντικού κλίματος. Αυτό είναι απαραίτητο, λέει η IPCC, για να κατανοήσουμε πού οδεύουμε, τι μπορεί να γίνει και πώς μπορεί να αντεπεξέλθει η ανθρωπότητα.

Στη Sunlight, θεωρούμε τους εαυτούς μας ως μέρος της λύσης, υποστηρίζοντας πλήρως τη μετάβαση σε ένα μέλλον με μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Αυτό το επιτυγχάνουμε μέσω της ανάπτυξης εξειδικευμένων και καινοτόμων εφαρμογών κατά μήκος της αλυσίδας αξίας της μπαταρίας, καθώς και σε περισσότερο φιλικές για το περιβάλλον λύσεις αποθήκευσης, ώστε η βιώσιμη ενέργεια να καταστεί πιο αξιόπιστη και προσβάσιμη.

Όπως προέκυψε ξεκάθαρα στην COP26 που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, πρέπει να λάβουμε άμεσα μέτρα για να αντιστρέψουμε την παγκόσμια αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας που προκαλείται από το CO2. Αυτό που δεν πρέπει να κάνουμε είναι να θεωρήσουμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα που παρατηρήθηκαν το 2021 ως σημάδι ότι έχουμε ήδη καθυστερήσει πάρα πολύ και να τα χρησιμοποιήσουμε ως δικαιολογία για να αποφύγουμε να αναλάβουμε δράση.

Η απαλλαγή της ενέργειας από τις ανθρακούχες εκπομπές δεν είναι μια απλή αλλαγή.

Τα έθνη σε κάθε ήπειρο χρειάζονται ενέργεια για να τροφοδοτήσουν τις οικονομίες τους, με αποτέλεσμα να έχει αναπτυχθεί μια παγκόσμια βιομηχανία γύρω από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Για να απαλλαγούμε από τον άνθρακα, η μετάβαση από το παλαιού τύπου παγκόσμιο ενεργειακό μας σύστημα σε ένα σύστημα που χρησιμοποιεί άφθονες, καθαρές και ανανεώσιμες πηγές δεν είναι μια απλή μετάβαση από το ένα μοντέλο στο άλλο.

Οι επικριτές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επισημαίνουν ότι η μεταβλητότητα του ανέμου και της ηλιακής ενέργειας είναι η αχίλλειος πτέρνα της καθαρής ενέργειας. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι πιο πολυσύνθετη και η διάθεση υλοποίησης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρη. Τον Σεπτέμβριο, γίναμε μάρτυρες των μεγαλύτερων πωλήσεων κρατικών πράσινων ομολόγων σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ η ΕΕ πούλησε το πρώτο της πράσινο ομόλογο τον Οκτώβριο.

Λόγω της ανάγκης για περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο δίκτυο, ολόκληρο το ενεργειακό σύστημα πρέπει να προσαρμοστεί. Η προσαρμογή αυτή πρέπει να γίνει από το παραδοσιακό μοντέλο της κεντρικής παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, όπου οι ροές ενέργειας κατευθύνονται στα καταναλωτικά φορτία, σε πιο κατανεμημένα, εξυπνότερα συστήματα που βασίζονται σε αμφίδρομες ροές ισχύος, η οποία παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην άκρη του δικτύου. Και η Sunlight συμμετέχει σε καινοτόμα έργα έρευνας και ανάπτυξης που στοχεύουν ακριβώς αυτό: τη δημιουργία «έξυπνων» και αξιόπιστων ενεργειακών δικτύων, ενώ παράλληλα επενδύει και παράγει καινοτόμα προϊόντα αποθήκευσης ενέργειας που υποστηρίζουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και εγκαταστάσεις εκτός δικτύου.

Σχολιάζοντας τις προσπάθειες της Sunlight για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, ο Διευθύνων Σύμβουλος, Λάμπρος Μπίσαλας, δήλωσε τα εξής: «Τα αποτελέσματα της COP26, σε συνδυασμό με τις θερμοκρασίες ρεκόρ, τις πυρκαγιές και τη δημοσίευση της πρόσφατης έκθεσης της IPCC, είναι ένα ισχυρό σήμα κινδύνου για τον τομέα των μπαταριών. Πρέπει να δεσμευτούμε να ασχοληθούμε σοβαρά με την Ε&Α προκειμένου να σχεδιάσουμε βιώσιμα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας. Και εμείς, στη Sunlight, έχουμε αναλάβει τη δέσμευση αυτή: εφαρμόζοντας ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας μέσω του οποίου ανακυκλώνουμε και παράγουμε περισσότερο από το ήμισυ της δικής μας ζήτησης σε μόλυβδο, επενδύοντας στην Ε&Α για την ανάπτυξη στοιχείων και μονάδων λιθίου και σχεδιάζοντας τη δημιουργία μιας πρόσθετης λειτουργίας ανακύκλωσης για μπαταρίες ιόντων λιθίου. Είμαστε υπερήφανοι για τα επιτεύγματά μας και ανυπομονούμε να εφαρμόσουμε τα σχέδιά μας ώστε να συμβάλουμε στη μετάβαση του κόσμου στις μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου».